Patent ve faydalı model arasındaki farklar nelerdir?
 

* Başvuru sahibi talep ederse yapılabilir.

Yukarıdaki tablodan da görüleceği üzere, faydalı modeller için buluş basamağı kriteri aranmamaktadır. Ayrıca, usuller, bu usuller sonucu elde edilen ürünler ve kimyasal maddelere faydalı model koruması sağlanmamaktadır.

Yenilik mutlak olmalıdır. Bir başka deyişle buluş, dünyada herkesin ulaşabileceği şekilde yazılı olarak veya bir başka yolla açıklanmamış ya da kullanılmamış olmalıdır.

Bir buluşun buluş basamağını içermesi, buluşun ilgili olduğu teknik alanda uzman bir kişi tarafından, tekniğin bilinen durumundan “açık bir şekilde” çıkartılamayacak nitelikte olmasıdır. Sanayiye uygulanabilirlik, buluşun tümüyle kuramsal olmak yerine pratiğe uygulanabilir özellik taşıması demektir.

Faydalı model belgesi alınması maliyet ve sürecin kısalığı açısından başvuru sahibinin lehinedir ve araştırma, inceleme işlemlerinin olmaması nedeniyle daha kolaydır.

Patent / Faydalı model başvurusu için gerekli evraklar nelerdir?

• Başvuru dilekçesi, (TPE internet sitesinden elde edilebilir, 1 nüsha)
• Buluşu açıklayan tarifname, (iki nüsha)
• Korunması istenilen ve buluşun yeni olduğu iddia edilen teknik özelliklerini kapsayan
  istemler (iki nüsha)
• Gerekli görülüyorsa buluş ile ilgili teknik resimler, (iki nüsha)
• Özet (iki nüsha),
• Başvuru ücretinin ödendiğini gösterir belge.
   

Buluşları hangi sistemlerle koruyabiliriz? Koruma süreleri ne kadardır ve bu süreler uzatılabilir mi?

Türkiye'de buluşlara sağlanan üç tür koruma sistemi vardır:

• İncelemesiz sistemde; Buluş sahiplerine 7 yıllık bir koruma sağlanmaktadır. İncelemesiz patentte başvuru sahibi veya üçüncü kişiler tarafından 7 yıllık sürenin bitiminden önce inceleme talebinde bulunulabilir. İnceleme sonucu olumlu olursa, başvuru tarihinden itibaren 20 yıl süreli incelemeli patent verilir.
   
• İncelemeli sistemde; Patent, başvurunun patentlenebilirlik kriterlerine (yenilik, buluş basamağı, sanayiye uygulanabilirlik) sahip olup olmadığını gösteren bir inceleme raporuna dayanarak verildiği için daha sağlam ve daha uzun bir koruma elde edilmektedir. İncelemeli patent 20 yıl koruma sağlar. Koruma süresi uzatılamaz.
   
• Faydalı Model sisteminde; araştırma ve inceleme işlemleri bulunmamaktadır. Diğer sistemlere göre daha kısa sürede belge alınabilmektedir. Ancak, başvuru sahibinin talebi üzerine faydalı model başvuruları için de araştırma raporu düzenlenir. Bu sistemde başvuru yayınlandıktan itibaren üç ay içinde üçüncü kişiler itiraz edebilirler. İtirazlar başvuru sahibine bildirilir. Başvuru sahibi karşı görüşlerini bildirebilir ya da istemlerde değişiklik yapabilir ya da itiraza rağmen belge talep edebilir. Faydalı Model 10 yıl koruma sağlar. Koruma süresi uzatılamaz.

Bütün buluşlar patentlenebilir mi?

Bir buluşun patentlenebilmesi için yeni, buluş basamağını içeren ve sanayiye uygulanabilir olması gerekir. Ancak, konusu kamu düzenine veya genel ahlaka aykırı olan buluşlara, bitki veya hayvan türleri veya önemli ölçüde biyolojik esaslara dayanan bitki veya hayvan yetiştirilmesi usullerine patent verilmemektedir.

Dünyadaki teknik bilgilerin %80'i patent dokümanlarındadır ve bunlara TPE aracılığıyla veya internet yoluyla ulaşılabilir.

Ürün üzerine patent numarası yazılmalı mıdır?

Bir ürün üzerinde patent numarasının belirtilmesi, istemeden oluşabilecek patent ihlali durumlarını önleyecektir. Bununla birlikte, patentli olmadığı halde bir ürüne patentli olduğunu ifade eden bir işaret konulması ya da patent hakkı süresi dolduğu halde patentli olarak belirtilmesi yasal olarak suç teşkil eder. (551 KHK madde 73/a)

Buluşların patent ile korunmasının amaçları nelerdir?

Buluşların patentlenmesinin hem başvuru sahibine, hem de kamuya yönelik faydaları bulunmaktadır.

Başvuru sahibi, patent ile buluşu üzerinde belirli bir süre boyunca münhasır haklara sahip olmakta, böylece araştırma ve geliştirme faaliyetleri süreci boyunca harcadığı zamanın, emeğin ve ekonomik harcamaların karşılığını alabilmektedir.

551 sayılı KHK'ya göre buluşlar, başvuru tarihinden itibaren 18 aylık süre sonunda yayınlanır. Böylece kamu, teknikteki gelişmelerden haberdar olabilmektedir. Ayrıca, önceden çaba ve zaman harcanmış buluşlar için tekrar yatırım yapılmasının ve zaman harcanmasının önüne geçilmekte, teknolojik gelişim hızının ivme kazanması sağlanmaktadır.

Patent dokümanında ne tür bilgiler vardır?

Patent dökümanı, buluşa ait kısa teknik bilgi içeren özet, buluşu detaylı bir biçimde açıklayan tarifname, koruması istenen teknik unsurları tanımlayan istemler ve varsa resimlerden oluşur.

Patent, buluşun ticari değerini gösteren bir belge midir?

Patent belgesi almak bir sınai mülkiyet hakkı doğurur. Bu sayede, pazarda ürününüzü yalnız kendiniz satabilir ya da başkalarına lisans yoluyla kullanma ve üretme için izin verebilirsiniz ya da patent hakkınızı devredebilirsiniz. Ancak, buluşunuzun patentli olması, buluşun ticari olarak değerli olduğu anlamına gelmemektedir.

Patent verilemeyecek konular ve buluşlar nelerdir?

551 sayılı KHK 'ya göre buluş niteliğinde olmadıkları için patent verilemeyecek konular şunlardır;

• Keşifler, bilimsel teoriler, matematik metotları,
• Zihni, ticari ve oyun faaliyetlerine ilişkin plan, usul ve kurallar,
• Edebiyat ve sanat eserleri, bilim eserleri, estetik niteliği olan yaratmalar, bilgisayar yazılımları,
• Bilginin derlenmesi, düzenlenmesi, sunulması ve iletilmesi ile teknik yönü bulunmayan usuller,
• İnsan ve hayvan vücuduna uygulanacak cerrahi ve tedavi usulleri ile insan, hayvan vücudu ile ilgili teşhis usulleridir.

Tüm bu sayılanlar dışında kalıp KHK' ya göre konusu kamu düzenine veya genel ahlaka aykırı olan buluşlar ile bitki çeşitleri veya hayvan ırkları ile bitki veya hayvan üretimine yönelik esas olarak biyolojik işlemler için paten verilmez.

Korumadan yararlanacak kişiler kimler olabilir?

Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde ikametgahı olan veya sınai veya ticari faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kişiler veya Paris Sözleşmesi veya Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşması hükümleri dahilinde başvuru hakkına sahip kişiler korumadan yararlanabilir.

Türkiye Cumhuriyeti uyruğundaki kişilere kanunen veya fiilen patent ve/veya faydalı model belgesi koruması tanıyan devletlerin uyruğundaki gerçek veya tüzel kişiler de karşılıklılık ilkesi uyarınca Türkiye'de patent ve/veya faydalı model belgesi korumasından yararlanır.